رمضان در قرآن
شَهْرُ رَمَضَانَ اَلَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْءَانُ هُدیً لِّلنَّاسِ وَبَیِّنَتٍ مِنَ الْهُدَی وَالْفُرْقَانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْکُمْ الْشَّهْرَ فَلْیَصُمْهُ وَمَنْ کَانَ مَرِیْضاً أَوْ عَلَی سَفَرٍ فَعِدَّهٌ مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ یُرِیدُ اللَّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَلاَ یُرِیدُ بِکُمُ الْعُسْرَ وَلِتُکْمِلُواْ الْعِدَّهَ وَلِتُکَبِّرُواْ اللَّهَ عَلَی مَا هَدَیکُمْ وَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ.«سوره بقره آیه ۱۸۵»
ترجمه فارسی آیه:
ماه رمضان، ماهی است که قرآن در آن نازل شده است. «و قرآن کتابی است که» هدایتگر مردم همراه با دلائل روشنِ هدایت و وسیله تشخیص حقّ از باطل است، پس هر کس از شما که این ماه را دریابد، باید روزه بگیرد. و آنکس که بیمار یا در سفر باشد، روزهای دیگری را به همان تعداد روزه بگیرد. خداوند برای شما آسانی می‌خواهد و برای شما دشواری نمی‌خواهد «این قضای روزه» برای آن است که شماره مقرّر روزها را تکمیل کنید وخدارا بر اینکه شما را هدایت کرده، به بزرگی یاد کنید، باشد که شکرگزار گردید.
* * * * * * *
ماه رمضان ماه خدای عزوجل می باشد، و آن ماهی است که خداوند کارهای نیک را در آن دو چندان کند و بدی‌ها را در آن محو سازد، ماه برکت، و ماه انابه و بازگشت، و ماه توبه و ماه آمرزش و ماه آزادی از آتش دوزخ، و کامیاب شدن به بهشت است . در این ماه از هر حرامی خودداری کنید، و تلاوت قرآن را زیاد کنید. و حاجات خود را بخواهید، و به یاد پروردگارتان سرگرم باشید، و ماه رمضان نزد شما نباید همانند ماه‌های دیگر باشد، چرا که برای این ماه در پیشگاه خداوند حرمت و برتری بر دیگر ماهها است، و نباید در ماه رمضان روز روزه شما مانند روز غیر روزه شما باشد.
روزه گرفتن يعنی اين كه انسان براى انجام فرمان خداوند عالم، از اذان صبح تا مغرب از انجام چيزهايى كه روزه را باطل مى‌كند خوددارى نماید. روزه ار نظر قرآن فوایدی دارد که بزرگترین آن، تقواست و چون هر انساني به فطرت خود اين معنا را درك مي‌كند، به مقام بلند كمال و روحانيت ارتقا می يابد.
روزه داری از نگاه روایات نیزآثار و فضایل بسیار دارد از جمله:
فضیلت اول اینکه روزه جسم و بدن را سالم نگه میدارد. معده خانه تمام دردهاست و امساك بالاترين داروهاست. ولي در تعليمات اسلامي براي تأمين اين منظور دستور ساده و عملي راحتي داده شده و آن، روزه يك ماهه در هر سال است.
فضیلت دوم اینکه تعادل اقتصادی برقرار میشود. به گفته امام صادق (ع) خداوند روزه را واجب کرده تا بین فقرا و اغنیا برابری و مساوات ایجاد شود. از انجایی که ثروتمندان هرچیزی را اراده کنند برایشان مهیا میشود در این یک ماه روزه داری میتوانند حال گرسنگان را درک کرده و بر ضعفا و گرسنگان رحم کنند.
فضیلت سوم حفظ عفت و مهار شهوت جنسی است. پیامبر اكرم (ص) مي‌فرمايد: يا معشر الشباب ان استطاع منكم الباءَةُ ـ فليتزوّجُ، فانّه اَغضُّ للبصَر و اَحصنُ للفرج و من لم يستَطِعْ فعلَيْه بالصوم: اي گروه جوانان! كسي كه از شما توانايي بر ازدواج داشته باشد، ازدواج كند، زيرا ازدواج سبب مي‌شود كه از نواميس مردم چشم فرو بندد و دامان خويش را از آلودگي به بي‌عفتي حفظ كند و كسي كه توانايي بر ازدواج ندارد، روزه بگيرد.
فضیلت چهارم ارامش قلب است. امام باقر (ع) فرمود: روزه و حج ارامش دهنده قلوب ادمیان است.
فضیلت پنجم ورود به بهشت است. در بهشت دری به نام ریان وجود دارد که فقط روزه داران از آن عبور میکنند.
فضیلت ششم دعای ملائک است. خداوند ملائکی را مامور کرده تا برای روزه داران دعا کنند.
فضیلت هفتم استجابت دعاست. امام رضا (ع) میفرمایند: دعای روزه دار در هنگام افطار مستجاب میشود. در هنگام روزه شیطان از انسان دور میشود و در روایات امده که شیطان در عرش خداوند زندانیست و در زنجیر گرفتار است پس دعاها به خواست خداوند براورده میشود.
به گفته امام علی(ع) خواب روزه دار عبادت است، سکوتش تسبیح است، دعایش پذیرفته و عملش دوبرابر است.